Ik denk dat iedereen die iets met paarden doet weleens gehoord heeft van de ‘Flight, Fight and Freeze responses’. Het allitereert zo lekker op zijn Engels, in goed Nederlands Vlucht, Vecht en beVries reacties. Recentelijk heb ik ontdekt dat paardenmensen deze reacties ook vertonen. Ik wil graag vertellen wat de stappen zijn om van stress naar succes te gaan. Het geheim begint zelfs ook nog met een ‘F’ de ‘F’ van ‘Flow’. Lees snel verder om te kijken of jij bij jezelf ook de flight, fight, freeze reacties herkent als je met jouw paard oefent en hoe je snel weer in de flow komt.
Freeze, als je niet meer weet wat je moet doen.
Dit gedrag zie je bij paarden terug als ze niet meer weten wat ze moeten, je kunt dit (ook) als een vorm van stress zien. Nu blijkt dat mensen die met hun paard werken, hun paard trainen af en toe ook een freeze reactie vertonen. Deze freeze reactie zie je bijvoorbeeld terug als je paard onverwacht iets anders doet dan je had verwacht. Of als je je paard probeert iets nieuws aan te leren. En nog vaker als jezelf een nieuwe manier van omgang, werken of trainen aan het leren bent.
De oplossing om te unfreezen, als dit een woord is, gun jezelf de tijd om iets nieuws te leren. Laat ik dit even toelichten. Veel mensen beginnen vol goede moed aan iets nieuws, de een iets meer voorbereid en doordacht dan de ander. Het is goed als je enthousiast aan iets begint en prima als je een bepaalde ambitie nastreeft. Misschien heb je voor jezelf duidelijke doelen gesteld, vergeet dan niet dat een leercurve ups en downs kent. Soms weet je het gewoon even niet meer. Stel dan je doelen naar beneden bij, vraag wat extra hulp of doe het een tandje langzamer. Gun jezelf dus de tijd om iets nieuws aan te leren en helemaal als het gaat over het starten met clickeren. Je zal op een andere manier moeten gaan leren denken en dat kost nu eenmaal tijd en soms meer tijd dan je had gehoopt.
Fight, als je terugvalt in oud gedrag omdat het anders gaat dan gepland.
Sommige paarden, wij zeggen vaak de slimste paarden, laten de fight reactie vaker zien dan andere paarden, zeker bij paarden die op de traditionele manier getraind worden. Een paard gaat het gevecht aan als hij zich bedreigt voelt, zich oneerlijk behandeld voelt, of als hij wordt overvraagd. Veel paarden gaan dan in een freeze en laten zich overdonderen en geven zichzelf over, hier komt ook de Engelse term ‘Horse breaking’ vandaan. De ‘slimme’ paarden weten dat ze op een manier behandeld worden die niet eerlijk is en laten dat op een duidelijk manier zien.
We zien de fight reactie ook terug bij mensen die gaan clickeren. Ze willen met hun hart gaan clickeren, de één omdat het ethischer is, de ander omdat het beter voelt en de laatste omdat het sneller werkt. Omdat ze iets nieuws moeten aanleren kan het weleens zijn dat ze terugvallen qua resultaten. Helemaal als het paard vroeger met veel druk of straf getraind was, dan is het voor het paard ook even resetten. Hij krijgt nu de ruimte om mee te denken, te kiezen en samen te werken. Wat vaak resulteert dit in het feit dat het paard de grenzen gaat opzoeken. Dat hij gaat testen of deze nieuwe spelregels, waar de focus op belonen en succes liggen, ook worden gevolgd als het voor jou als mens, even tegenzit. Dan kan het weleens zijn dat je van trainen met je hart naar trainen met emoties gaat. De ene persoon valt terug in de oude manier van trainen. De andere persoon wordt emotioneel getriggerd. We horen weleens van klanten terug dat ze niet begrijpen waarom het paard zo reageert terwijl zij het paard willen helpen en het beste voor hebben met het paard. Ze worden emotioneel geraakt, en hun emoties overmannen dan hun verstand. Wat misschien wel kan leiden tot de gedachte: “Ik geef hem eens een flinke soejang’. In het slechtste geval gaat het verder dan alleen het denken aan. Ik weet zeker dat je dit niet wil, maar als het allemaal anders gaat dan gepland, dan gebeurt het weleens dat je denkt dat jij je emotie bent en vergeet je dat je emoties hebt.
De oplossing om te unfighten, als dit een woord is, laat los, misschien soms wel letterlijk als je een zweep of een touw vast had om je paard een soejang te geven. Laat het verleden het verleden, je hebt met je hart gekozen voor clickertraining. Zoek dan met je verstand naar oplossingen voor in de toekomst. Weet dat als jij vlucht (=lees jezelf terugtrekt uit de situatie) en even de emotie laat wegvloeien dat je bij terugkomst gewoon weer verder kan gaan met de training. Dit is het bekende tot tien tellen wat ouders bij het opvoeden van kinderen doen. In plaats van boos te worden, tellen ze even in hun hoofd tot tien, voordat ze iets gaan zeggen of doen waar ze later spijt van krijgen. Ik hoop dat je nu beter weet wat je moet doen als het anders gaat dan gepland.
Flight, als je gaat stoppen met clickeren omdat het (even) tegenzit.
Vluchten is het gedrag wat een paard primair als eerste kiest, het zit namelijk hard ingebakken in zijn instinct, het is een vluchtdier. In het wild is dit het gedrag wat ze het gemakkelijkst kunnen doen. Om de hele simpele reden dat daar ruimte voldoende is, er zijn geen omheiningen of hekken en ze worden niet begrenzend of vastgehouden door teugels of touwen. Het is dus niet zo vreemd dat onze paarden vaak voor een freeze of fight reactie kiezen, ze kunnen namelijk niet kan vluchten.
Bij mensen die zijn gaan clicker trainen zien we dit ook regelmatig, zeker als ze zonder goede begeleiding begonnen zijn. Vol enthousiasme zijn ze gestart met iets nieuws. Iets wat er heel gemakkelijk uit ziet maar wat nog niet zo simpel is. Daar komt dan ook nog eens bij dat een paard clickeren na 3 vragen door heeft en wij mensen, die vooral kopsterk zijn, na 3 maanden. Om de eenvoudige reden dat je iets hebt wat je paard enorm motiveert, een beloning. En na een vliegende start, je hebt je paard nog nooit zo gemotiveerd gezien, komen er wat kleine probleempjes. Misschien wordt je paard wel wat ongedurig omdat het geven van de beloning zo lang duurt. Of je paard wordt onbeleefd omdat je niet duidelijk hebt gemaakt dat de beloning pas komt na de click. Of het lukt je nog niet zo goed om te bedenken welke (baby) vragen jij moet stellen om je paard iets aan te leren. Zonder goede begeleiding van een gecertificeerde clickercoach is de kans vrij groot dat je gaat vluchten, vluchten weg van clickertraining. Waarom, het zit even tegen en dat is zonde omdat het mooiste: een betere band, sneller resultaat en echte samenwerking nog moeten komen.
De oplossing om te unflighten, als dit een woord is, ben lief voor jezelf, accepteer wat er is. Om nog maar eens met wat Engelse woorden te strooien: ‘No pain, No gain’. Ga niet stoppen, je hebt bewust de keuze voor clickeren gemaakt, je hebt er al zoveel tijd ingestoken en het mooiste nog niet bereikt. Stuur bij, ga op zoek naar iemand die je kan helpen. Niet alleen voor de tegenslag die je nu ervaart. Maar veel liever nog iemand die je leert hoe je met tegenslag kunt omgaan. Je bent namelijk met iets nieuws begonnen en dan kan het nog weleens vaker voorkomen dat je even tegenwind ervaart. Je wilt voorkomen dat jij net als je paard ook ‘moet’ kiezen voor freeze of fight, sterker je nog je wilt iemand die je helpt om naar de vierde ‘F’ te gaan, de ‘F’ van flow.
Flow, de reactie die we iedereen gunnen.
Flow volgens wikipedia: ‘Flow refereert aan een mentale toestand waarin een persoon (en onze toevoeging paard) volledig opgaat in zijn of haar bezigheden. Flow wordt gekenmerkt door op de betreffende acties gerichte energie en activiteit, volledige betrokkenheid daarbij, alsmede het feit dat men de activiteiten succesvol uitvoert.’
Als je nog eens terugkijkt naar de 3 F’s, dan zie je waarschijnlijk dat voor alle drie dezelfde oplossing geldt:
– Freeze, gun jezelf de tijd om …
– Fight, laat los …
– Flight, ben lief voor …
Het mooie van deze oplossingen is dat je ze als mens allemaal zelf kunt beïnvloeden. Alleen jij kunt de keuze maken om dit te gaan doen. Als je deze 3 dingen gaat doen, dan kan het bijna niet anders dan dat ook jij vanzelf in de flow terecht komt.
Onze ervaring is dat ‘flow’ de mooiste reactie is die je als mens kunt ervaren, je verliest de verbinding met alles wat niet relevant is, je krijgt een hyperfocus op je paard en jezelf, je vergeet de tijd en alles lijkt vanzelf te gaan. En misschien ken je de uitdrukking al ‘Het paard is als een spiegel’ wat zoveel betekent dat als jij in de flow terecht komt dat het niet anders kan dan dat je paard ook in de flow komt.
Als dit bovenstaande voor jou voor nu nog te mooi klinkt om waar te zijn, dan moet je misschien de volgende alinea nog even overslaan.
Als je het bovenstaande leest dan kun je misschien denken, maar leer ik dan nog wel iets, onthoud ik dan nog wel iets als ik alles en iedereen om me heen vergeet. Jazeker, sterker nog, al het echte leren gebeurt in een soort van trance op een onbewust niveau. Je bent je 110% bewust van wat je doet, het lijkt vanzelf te gaan. Enerzijds voelt het alsof je jezelf niet meer bent, anderzijds voelt het alsof je naar jezelf kunt kijken. Er zijn ineens twee niveaus, op het eerste niveau ben jij zo één met je paard dat jullie één geheel zijn. Op het tweede niveau lijkt het alsof jij boven de situatie ‘zweeft’ en vanuit een soort van vogelperspectief op de situatie neerkijkt. Je ziet precies wat er goed gaat en wat er beter kan. Je kunt zelfs naar ‘beneden’ sturen wat er gedaan moet worden om in de flow te blijven.
Klinkt dit misschien nog te mooi om waar te zijn voor jou, of te zweverig weet dan dat dit prima is. Maar doe het niet af als iets wat niet kan of niet bestaat, accepteer gewoon dat je dit nog niet (bewust) hebt mogen ervaren.
Clickertraining zorgt voor flow
Wij hebben zelf een hele zoektocht mogen afleggen als het gaat om het trainen van paarden, we hebben bijna elke aanpak die er bestaat onderzocht en nog vaker geprobeerd. We hebben gemerkt dat je bij andere aanpakken tools hebt en bij clickeren zelf de tool bent. Sinds we clickertrainen beseffen dat we dat wij de tool zijn en zijn gaan investeren in ons zelf qua kennis, coaching en training. Met als resultaat dat we bij het trainen van paarden vaker en vaker in een flow terecht komen en dat het ons beter en beter lukt om in deze flow te blijven. Het gebeurt mij regelmatig dat ik een hele dag paarden train en niets eet en drink en dit pas aan het einde van de dag door heb. Tijdens het trainen ga ik zo op in de training dat mijn hersenen honger en dorst signalen uitschakelen. Ik weet niet waarom dit gebeurt, ik weet wel dat ik het fijn vindt.
Deze flow, dit gevoel, wat soms op drugs lijkt is verslavend en gunnen we iedereen. Weet dat het net zoals met clickeren is, het is heel simpel en nog niet zo gemakkelijk. Weet wel dat het 110% de moeite waard is om te streven naar de staat van flow.
Dus de volgende keer als het even tegenzit en je het gevoel hebt dat vluchten een verstandige reactie is, trek je dan niets aan van andere of van wat je vroeger heb geleerd, maar onttrek je bewust even uit de situatie. Op deze manier voorkom je dat je doorschiet naar freeze of fight, reacties die je niet helpen. De eerdergenoemde oplossingen: gun jezelf tijd, laat los en ben lief voor jezelf zorgen ervoor dat je snel weer in een soort van neutrale staat komt en het veel gemakkelijker wordt om weer te streven naar de flow staat.
En weet dat het geraken in de flow staat iets is wat wij ook hebben moet leren. Daarom dat wij je graag helpen om ook te ontdekken hoe je sneller, vaker en gemakkelijker in de flow kunt geraken.
We zijn heel benieuwd naar de momenten dat jij tijdens het clickeren met je paard flow ervoer en zouden het leuk vinden als je deze momenten hieronder met ons zou willen delen.